TƯỞNG LÀ TRĨ, HÓA RA LÀ BỆNH CROHN

1. Bệnh trĩ và bệnh Crohn là gì?

◉ Bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ là một rối loạn rất phổ biến ở vùng hậu môn – trực tràng, xảy ra khi các tĩnh mạch tại vùng này bị giãn nở quá mức do áp lực (Táo bón kéo dài, ngồi nhiều, mang thai…). Có hai loại chính:

• Trĩ nội: búi trĩ nằm bên trong ống hậu môn
• Trĩ ngoại: búi trĩ nằm ngoài rìa hậu môn

Bệnh thường không nguy hiểm nhưng gây đau, chảy máu, sưng tấy, khó chịu khi đại tiện.

◉ Bệnh Crohn là gì?

Crohn là một bệnh viêm ruột mạn tính, thuộc nhóm bệnh viêm ruột (IBD), có thể gây viêm loét bất kỳ vị trí nào từ miệng đến hậu môn. Tuy nhiên, thường gặp nhất là ở ruột non và đại tràng. Đây là bệnh được xếp vào nhóm bệnh hiếm và được chỉ định là bệnh nan y 難病 ở Nhật Bản.

Crohn không chỉ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa mà còn có thể gây tổn thương ở vùng hậu môn, dẫn đến áp xe, rò hậu môn, hẹp hậu môn, dễ nhầm với bệnh trĩ.

2. So sánh giữa bệnh trĩ và bệnh Crohn với biểu hiện bệnh tại hậu môn:

🔹 Nguyên nhân

• Bệnh trĩ: Do áp lực kéo dài lên vùng hậu môn – trực tràng, thường gặp ở người bị táo bón, rặn nhiều khi đi tiêu, phụ nữ mang thai hoặc sau sinh, người ngồi nhiều, ít vận động.
• Bệnh Crohn: Là bệnh viêm ruột mạn tính có liên quan đến rối loạn miễn dịch, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào niêm mạc ruột, gây viêm loét. Hậu môn là một trong những vị trí dễ bị tổn thương.

🔹 Triệu chứng chung

• Cả hai bệnh đều có thể gây: Đau hậu môn; Chảy máu khi đại tiện; Khó chịu vùng hậu môn.

🔹 Điểm giống nhau

• Cùng xuất hiện ở vùng hậu môn – trực tràng.
• Có thể gây chảy máu, đau rát, sưng tấy.
• Dễ bị nhầm lẫn với nhau, nếu không nội soi hoặc xét nghiệm chuyên sâu.

🔹 Điểm khác nhau chính

• Bệnh trĩ: Do tĩnh mạch hậu môn bị giãn, tạo thành các búi trĩ lồi ra ngoài.
• Bệnh Crohn: Là viêm mạn tính từ lớp niêm mạc ruột, gây tổn thương sâu, có thể áp xe, rò hậu môn, kèm theo tiêu chảy, sút cân, mệt mỏi.

🔹 Diễn tiến bệnh

• Trĩ: Có thể điều trị dứt điểm bằng thuốc, thay đổi thói quen hoặc phẫu thuật.
• Crohn: Là bệnh mạn tính, tái phát theo từng đợt, cần điều trị lâu dài và theo dõi liên tục.

🔹 Đối tượng thường mắc

• Bệnh trĩ: Chủ yếu gặp ở người lớn tuổi, phụ nữ sau sinh, người bị táo bón lâu ngày.
• Bệnh Crohn: Phổ biến ở người trẻ tuổi, thường là nam giới từ 20–30 tuổi, nhưng cũng có thể gặp ở trẻ em.

3. Cơ chế gây bệnh và yếu tố nguy cơ

● Trĩ

• Do tăng áp lực ổ bụng (rặn nhiều khi đi tiêu, ngồi lâu, thai kỳ)
• Táo bón kinh niên, tiêu chảy kéo dài
• Thói quen ăn uống ít chất xơ
• Thiếu vận động

● Crohn

• Rối loạn miễn dịch: cơ thể tấn công nhầm vào ruột non và đại tràng
• Di truyền (người có tiền sử gia đình mắc bệnh)
• Lối sống: ăn nhiều chất béo, thịt đỏ, thức ăn nhanh
• Hút thuốc lá, stress

4. Nhận biết triệu chứng khác nhau giữa bệnh trĩ và bệnh Crohn

🔹 Chảy máu khi đi tiêu

• Trĩ: Có, máu thường màu đỏ tươi, chảy nhỏ giọt hoặc thấm giấy vệ sinh sau khi rặn, lượng thường ít.
• Crohn: Có thể có, nhưng máu lẫn trong phân, đôi khi kèm dịch nhầy do viêm ruột.

🔹 Đau hậu môn

• Trĩ: Rất thường gặp, đặc biệt khi đi đại tiện hoặc ngồi lâu.
• Crohn: Cũng có thể đau, nhưng thường kèm theo rò hậu môn, viêm loét, hoặc áp xe, mức độ đau có thể dữ dội hơn.

🔹 Búi trĩ lòi ra ngoài hậu môn

• Trĩ: Có, là triệu chứng đặc trưng — các búi trĩ sa ra ngoài, nhất là khi rặn.
• Crohn: Không đặc trưng, không có búi trĩ lòi ra.

🔹 Tiêu chảy và đau bụng

• Trĩ: Không xảy ra — chức năng tiêu hóa thường không bị ảnh hưởng.
• Crohn: Rất thường gặp, tiêu chảy kéo dài, kèm đau quặn bụng, đôi khi có máu hoặc nhầy.

🔹 Sụt cân, sốt nhẹ

• Trĩ: Không có — bệnh lý khu trú, không ảnh hưởng toàn thân.
• Crohn: Có thể gặp trong các đợt bùng phát, do viêm mạn tính làm cơ thể suy yếu, kém hấp thu.

🔹 Rò hậu môn (chảy mủ, dịch vàng)

• Trĩ: Rất hiếm, trừ khi biến chứng nặng.
• Crohn: Thường gặp, do viêm sâu gây loét và tạo đường rò từ hậu môn ra da, có thể chảy mủ, dịch mùi hôi.

5. Khi nào cần nghi ngờ là bệnh Crohn, không phải trĩ?

• Triệu chứng hậu môn không cải thiện dù đã điều trị trĩ
• Tiêu chảy kéo dài, sút cân, mệt mỏi toàn thân
• Có áp xe quanh hậu môn, rò hậu môn phức tạp
• Có biểu hiện viêm da, viêm mắt, loét miệng (Crohn có thể gây tổn thương ngoài ruột)

Đặc biệt ở người trẻ (15–30 tuổi), cần cảnh giác hơn nếu có triệu chứng đường ruột đi kèm.

6. Điều trị ở đâu?

◆ Đối với bệnh trĩ:

• Khám tại bệnh viện chuyên khoa hậu môn – trực tràng hoặc khoa ngoại tiêu hóa
• Trường hợp nhẹ: điều chỉnh ăn uống, uống thuốc, ngâm hậu môn
• Nặng hơn: thắt búi trĩ, cắt trĩ bằng laser hoặc phẫu thuật

◆ Đối với bệnh Crohn:

• Nên khám tại khoa tiêu hóa, khoa nội miễn dịch, hoặc bệnh viện có chuyên môn về bệnh viêm ruột
• Điều trị kết hợp:
• • Điều trị hậu môn: phẫu thuật dẫn lưu, xử lý áp xe, rò
  • Điều trị toàn thân: thuốc kháng viêm…để ức chế miễn dịch
• Có thể cần theo dõi suốt đời, điều trị kéo dài từng giai đoạn

Nếu chưa có chẩn đoán, bạn có thể bắt đầu tại phòng khám tiêu hóa hoặc bệnh viện có khoa hậu môn – trực tràng để khám tổng quát, sau đó được giới thiệu chuyên khoa sâu nếu cần.

7. Chi phí điều trị và bảo hiểm y tế

Tại Nhật Bản, bệnh Crohn là 指定難病 – bệnh nan y được công nhận, do đó:

• Có chế độ hỗ trợ chi phí điều trị 難病医療費助成制度
• Giảm chi phí điều trị thuốc sinh học, nhập viện
• Cần làm hồ sơ và được xác nhận bởi bác sĩ chuyên khoa

Đối với bệnh trĩ, tuy không thuộc diện nan y, nhưng:

• Toàn bộ điều trị (khám, thuốc, phẫu thuật) đều được bảo hiểm y tế chi trả 70% nếu có bảo hiểm quốc dân hoặc bảo hiểm xã hội

8. Làm sao để vượt qua sự xấu hổ khi đi khám hậu môn?

Việc khám vùng hậu môn thường khiến bệnh nhân, nhất là người trẻ tuổi, cảm thấy ngại ngùng hoặc xấu hổ. Tuy nhiên:

• Bác sĩ là người chuyên nghiệp, đã khám hàng ngàn bệnh nhân và không có định kiến
• Khám càng sớm, điều trị càng đơn giản và ít tốn kém
• Những tổn thương hậu môn không chỉ là “trĩ”, mà có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh nguy hiểm hơn như Crohn

🔹 Để vượt qua sự ngại ngùng:

• Đặt lịch khám vào đầu giờ để giảm thời gian chờ
• Có thể chọn bác sĩ cùng giới nếu cảm thấy thoải mái hơn
• Tìm hiểu trước quy trình khám để tránh bất ngờ
• Nghĩ đến sức khỏe lâu dài thay vì nỗi ngại ngùng tạm thời

Đừng nhầm trĩ với bệnh mạn tính nguy hiểm.

Bệnh Crohn ngày càng phổ biến ở người trẻ tuổi, và rất dễ bị hiểu lầm là bệnh trĩ nếu chỉ có triệu chứng hậu môn. Việc xấu hổ, trì hoãn khám có thể dẫn đến biến chứng nặng, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân và cả cuộc sống lâu dài.