NHỮNG ĐIỀU MẸ BẦU CẦN LƯU Ý VỀ TIÊM PHÒNG RUBELLA

Rubella: căn bệnh nguy hiểm đe dọa thai nhi

Rubella (sởi Đức) là một bệnh truyền nhiễm do virus, thường chỉ gây triệu chứng nhẹ ở người bình thường. Tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai nhiễm rubella - đặc biệt là trong giai đoạn đầu của thai kỳ - thì nguy cơ ảnh hưởng đến thai nhi là rất cao. Khi đó virus có thể truyền sang thai nhi và gây hội chứng Rubella bẩm sinh (CRS - Congenital Rubella Syndrome 先天性風しん症候群), dẫn đến các dị tật nghiêm trọng.

Mức độ ảnh hưởng của Rubella đến thai nhi phụ thuộc vào thời điểm nhiễm bệnh trong thai kỳ. Càng nhiễm sớm thì nguy cơ gây dị tật bẩm sinh càng cao, cụ thể như sau:

0–12 tuần (Ba tháng đầu thai kỳ): Nguy cơ dị tật rất cao (90%). Có thể gây dị tật tim bẩm sinh, điếc, đục thủy tinh thể, tổn thương não.
13–16 tuần: Nguy cơ dị tật khoảng 50%. Chủ yếu gây điếc, chậm phát triển trí tuệ.
17–20 tuần: Nguy cơ giảm xuống còn 10–20%. Thai nhi có thể bị suy giảm thính lực.
Sau 20 tuần: Hiếm khi gây dị tật nghiêm trọng. Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ sinh non hoặc chậm phát triển thai nhi.

Cần lưu ý rằng hiện nay không có phương pháp điều trị đặc hiệu Rubella cho phụ nữ mang thai, vì vậy phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ mẹ và bé.

Nam giới - đối tượng có nguy cơ mắc rubella cao nhưng dễ bị bỏ qua

Bên cạnh phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và trẻ em, một nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc rubella chính là nam giới trưởng thành từ 30 đến 50 tuổi, đặc biệt là những người đã lập gia đình và có con nhỏ. Theo thống kê, rubella thường lây lan trong môi trường làm việc (qua đồng nghiệp, cấp trên) hoặc lây từ các thành viên trong gia đình (từ cha sang con, từ con sang mẹ bầu).

Vì vậy, người cha – người gần gũi nhất với phụ nữ mang thai – nên là người đầu tiên được tiêm vắc-xin MR (sởi - rubella) để giảm nguy cơ lây nhiễm trong gia đình.

Một quan niệm sai lầm phổ biến là nhiều người tin rằng họ đã từng mắc Rubella khi còn nhỏ nên không cần tiêm vắc-xin. Tuy nhiên thực tế có nhiều trường hợp nhớ sai hoặc bị chẩn đoán nhầm với bệnh khác. Theo các báo cáo, khoảng một nửa số người tin rằng mình đã từng mắc Rubella thực tế lại không có kháng thể bảo vệ. Vì vậy, nếu không có hồ sơ tiêm chủng rõ ràng, các ông bố nên xét nghiệm kháng thể và tiêm phòng càng sớm càng tốt để bảo vệ gia đình của mình, đặc biệt là phụ nữ mang thai.

Chính sách vắc-xin Rubella hiện nay cho trẻ em và người lớn tại Nhật Bản

Chương trình tiêm phòng cho trẻ em

Tại Nhật Bản, vắc-xin Rubella là một phần của vắc-xin MMR (Sởi - Quai bị - Rubella), được tiêm theo lịch trình như sau:

Mũi 1: Khi trẻ 1 tuổi.
Mũi 2: Khi trẻ 5–6 tuổi (trước khi vào tiểu học).

Trường hợp trẻ đã trên 7 tuổi mà chưa được tiêm vắc-xin MMR, phụ huynh cần tự chi trả chi phí tiêm phòng nếu muốn con em mình được bảo vệ khỏi bệnh.

Chương trình tiêm phòng cho người lớn

Phụ nữ trong độ tuổi sinh sản được chính phủ Nhật Bản khuyến khích xét nghiệm kháng thể và tiêm phòng trước khi mang thai. Nếu lượng kháng thể dưới 8 IU/mL, cần tiêm vaccine ít nhất 1 tháng trước khi thụ thai để đảm bảo miễn dịch.
Người thân trong gia đình, đặc biệt là người chồng cũng được khuyến cáo nên tiêm phòng để bảo vệ mẹ và bé.
Phụ nữ có thai không được tiêm vắc-xin vì vắc-xin Rubella là vắc-xin sống giảm độc lực, có thể gây hại cho thai nhi.

Tại Nhật Bản, lịch tiêm vắc-xin MMR cho trẻ trên 7 tuổi và người lớn thường bao gồm 2 mũi tiêm:

Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên
Mũi 2: Tiêm sau mũi thứ nhất khoảng 1 tháng.

Mẹ bầu nên làm gì để phòng tránh rubella?

Nếu chưa mang thai hoặc có kế hoạch mang thai

●　Kiểm tra kháng thể Rubella trước khi mang thai.
●　Tiêm vắc-xin ít nhất 1 tháng trước khi mang thai nếu kết quả kiểm tra cho thấy chưa có miễn dịch hoặc miễn dịch thấp.

Nếu đang mang thai nhưng không có kháng thể hoặc mức kháng thể thấp

🚫 Tránh tiếp xúc với người mắc Rubella hoặc người có triệu chứng sốt, phát ban.
🚫 Không đến nơi đông người trong mùa dịch.
🚫 Không sử dụng chung vật dụng cá nhân với người khác.
😷 Luôn đeo khẩu trang khi ra ngoài.
🧼 Rửa tay thường xuyên với xà phòng.
👨‍⚕️ Nhờ chồng và người thân kiểm tra kháng thể. Nếu cần thiết thì người thân cũng nên tiêm phòng để bảo vệ bà bầu.
📞 Gặp bác sĩ ngay nếu có dấu hiệu nhiễm bệnh (sốt nhẹ, phát ban, sưng hạch).