Hiểu đúng về bệnh Dậy thì sớm ở trẻ

1.     Dậy thì sớm là gì?

Dậy thì là giai đoạn trẻ bắt đầu chuyển từ trẻ con thành người lớn – cả về cơ thể lẫn tâm lý. Bình thường, quá trình này bắt đầu khoảng 10 tuổi ở bé gái và 12 tuổi ở bé trai.

Tuy nhiên, nếu các dấu hiệu dậy thì xuất hiện sớm hơn 2–3 năm so với bình thường, trẻ có thể đang bị dậy thì sớm (思春期早発症 – shishunki souhatsushou).

2.     Dấu hiệu dậy thì sớm ở trẻ

Bé gái:
- Ngực phát triển sớm
- Mọc lông vùng kín
- Có kinh nguyệt khi còn rất nhỏ

Bé trai:
- Tinh hoàn to lên (> 4ml)
- Mọc lông vùng kín, râu, vỡ giọng

Những thay đổi này xảy ra quá sớm khiến nhiều bé và cả gia đình cảm thấy hoang mang.

3. Vì sao phụ huynh cần lưu ý?

1. Chiều cao khiêm tốn khi trưởng thành: Do cơ thể phát triển nhanh quá sớm, các đầu xương cũng sớm “khóa lại”, làm trẻ không cao thêm được dù ban đầu có tăng chiều cao nhanh.
2. Ảnh hưởng tâm lý: Trẻ có thể ngại ngùng, xấu hổ hoặc bị trêu chọc do cơ thể khác biệt so với bạn bè cùng tuổi.
3. Có thể là dấu hiệu của bệnh lý: Trong một số trường hợp hiếm, dậy thì sớm là do bất thường ở vùng não (như u tuyến yên…).

4. Nguyên nhân thường gặp

Phổ biến nhất là dậy thì sớm trung ương– tức là vùng điều khiển hormone ở não (vùng dưới đồi và tuyến yên) bắt đầu hoạt động quá sớm. Đa phần là thể vô căn, không tìm thấy nguyên nhân cụ thể.

5. Chẩn đoán ra sao?

Bác sĩ sẽ đánh giá các yếu tố:
- Có ≥ 2 dấu hiệu dậy thì xảy ra sớm
- Tăng chiều cao nhanh bất thường
- Xương phát triển quá độ (qua X-quang bàn tay)
- Xét nghiệm hormone (LH, FSH, testosterone/estrogen)
- Chụp MRI não nếu nghi ngờ nguyên nhân thực thể

6. Điều trị như thế nào?

Mục tiêu:
- Kéo dài thời gian phát triển chiều cao
- Giảm bớt gánh nặng tâm lý do phát triển cơ thể sớm

Nếu trẻ mắc thể trung ương, bác sĩ thường chỉ định thuốc ức chế dậy thì (LH-RHアナログ), tiêm mỗi 4 tuần/lần tại bệnh viện. Thuốc này giúp kìm hãm hormone giới tính, làm quá trình dậy thì chậm lại.

Nếu có bệnh lý nền (u não, vấn đề nội tiết…), cần điều trị nguyên nhân trước.

7. Lưu ý cho mẹ Việt tại Nhật

- Nếu mẹ thấy con có dấu hiệu phát triển cơ thể sớm bất thường, nên đưa trẻ đến khám khoa nội tiết nhi (小児内分泌科).
- Tại Nhật, các bệnh viện có thể xét nghiệm hormone, chụp phim xương tay và MRI não.

Các mẹ đừng quá lo lắng nếu thấy con dậy thì sớm, nhưng đừng chủ quan. Phát hiện sớm – can thiệp đúng lúc sẽ giúp con phát triển thể chất và tinh thần một cách khỏe mạnh nhé.