Cúm mùa tăng mạnh tại nhiều tỉnh: “Âm tính” chưa chắc an toàn – Phụ huynh cần cảnh giác điều gì trong thời gian cuối năm này?
Tuần lễ 45 của năm 2025 (03–09/11) chứng kiến một bức tranh dịch tễ khiến giới chuyên môn phải đặc biệt lưu ý: 84.183 ca cúm được báo cáo trên toàn quốc Nhật Bản. Dù con số này đã quen thuộc vào mùa đông, nhưng điểm bất thường lại nằm ở tốc độ lan rộng của virus và cách bệnh biểu hiện ở trẻ nhỏ—đặc biệt là tình trạng test nhanh âm tính nhưng vài ngày sau chuyển dương mạnh.
Nhiều tỉnh vượt ngưỡng cảnh báo: “Đốm lửa” đã thành “ngọn lửa”
Theo hệ thống giám sát, chỉ số 定点当たり報告数 (số ca trung bình trên mỗi điểm giám sát) toàn quốc là 21,82. Tuy nhiên, một số tỉnh lại vượt xa mức này:
- Miyagi: 47,11
- Saitama: 45,78
- Kanagawa: 36,57
- Tokyo: 29,03
- Fukushima: 34,63
- Chiba: 29,95
Ở những khu vực này, mỗi phòng khám giám sát ghi nhận tới 30–47 ca/tuần—mức tương đương cao điểm của nhiều mùa cúm trước. Với mật độ dân số lớn và lượng trẻ đi học đông, virus có “đường lây” lý tưởng để bùng phát.
Vì sao nhiều trẻ âm tính nhưng vẫn bị cúm?
Không ít phụ huynh đã trải qua kịch bản quen thuộc:
Ngày đầu trẻ sốt, ho — test nhanh âm tính → tạm yên tâm. Hai ngày sau, sốt cao hơn, mệt hơn → quay lại phòng khám → dương tính mạnh, thậm chí phải theo dõi hô hấp. Điều này gây bối rối, nhưng lại hoàn toàn có lời giải khoa học.
Âm tính chưa chắc không mắc cúm. Vì sao?
- Virus chưa đủ nhiều trong ngày đầu → test nhanh khó phát hiện.
- Trẻ không hợp tác khi lấy mẫu, mẫu lấy nông → lượng virus ít.
- Test nhanh vốn nhạy thấp hơn PCR, dễ bỏ sót khi bệnh mới bắt đầu.
- Virus cúm tăng sinh rất nhanh sau 24–48 giờ → hôm trước âm, hôm sau dương.
- Chủng virus khác nhau, một số loại test phát hiện kém.
Điểm nguy hiểm nằm ở chỗ phụ huynh tin vào kết quả âm tính, đánh giá sai mức độ bệnh, khiến trẻ quay lại khám muộn hơn so với thời điểm cần thiết.
Tín hiệu quan trọng không nằm ở que test, mà ở diễn biến của trẻ:
Trong các báo cáo lâm sàng tuần qua, bác sĩ nhi khoa từ nhiều tỉnh đều ghi nhận một mẫu số chung:
- Trẻ âm tính lần 1
- Nhưng 24–48 giờ sau: sốt cao hơn, ho nhiều hơn, thở nhanh, lừ đừ
- Test lại → dương tính hoặc cần hỗ trợ điều trị
Điều này cho thấy que test chỉ là một công cụ, còn “đèn báo nguy hiểm” chính là tình trạng thực tế của trẻ.
Nếu trẻ test âm nhưng vẫn sốt – phụ huynh nên làm gì?
Bác sĩ khuyến cáo:
- Theo dõi sát trong 24–48 giờ đầu.
- Nếu trẻ sốt cao hơn, lừ đừ, bỏ ăn, thở nhanh → quay lại khám.
- Lúc này bác sĩ có thể chỉ định:
- PCR cúm
- Test panel đa virus (cúm/RSV/hMPV/Adenovirus)
- Xét nghiệm liên cầu khuẩn nếu đau họng dữ dội
Những xét nghiệm này giúp xác định chính xác nguồn gốc sốt và ngăn việc bỏ sót ca nặng.
Những tỉnh phụ huynh cần đặc biệt cảnh giác:
Các khu vực có chỉ số cao nhất trùng với nơi:
- Mật độ dân số lớn (Tokyo, Saitama, Kanagawa)
- Học sinh đông, lớp học kín — môi trường lý tưởng để virus lan
- Nhiệt độ giảm mạnh sớm (Miyagi, Iwate, Fukushima)
Điều này lý giải vì sao số ca tăng nhanh và test âm tính giả xuất hiện nhiều hơn dự kiến.
Khi nào nên cho trẻ nghỉ học, dù test âm tính?
Một sai lầm phổ biến của mùa cúm năm nay là: “Test âm → đi học bình thường.” Thực tế, trẻ vẫn có thể lây bệnh hoặc đang trong giai đoạn khởi phát. Khuyến cáo:
- Trẻ vẫn sốt, ho nhiều, mệt → không nên đến trường
- Chỉ quay lại học khi
- Hết sốt ≥ 24 giờ (không dùng thuốc hạ sốt)
- Tình trạng chung cải thiện
- Không còn ho mạnh gây lây nhiễm
Nếu có một bài học của mùa cúm tuần 45, thì đó là:
Kết quả xét nghiệm không thay thế được sự quan sát của phụ huynh.
Hãy chú ý:
- Trẻ có tỉnh táo không?
- Có uống nước được không?
- Thở có nhanh, gắng sức không?
- Trẻ có bất thường trong hành vi không?
Với hơn 84 nghìn ca trong tuần 45, Nhật Bản đang bước vào giai đoạn hoạt động mạnh của dịch cúm. Trong bối cảnh này, phụ huynh cần ghi nhớ:
- Âm tính không có nghĩa là không mắc cúm
- Theo dõi triệu chứng quan trọng hơn kết quả xét nghiệm
- Tái khám sau 24–48 giờ khi triệu chứng không cải thiện
Một mùa đông an toàn cho trẻ không chỉ đến từ bác sĩ hay bệnh viện, mà từ cả sự hiểu biết về sức khỏe của mỗi gia đình đấy ạ.
Nguồn dữ liệu: インフルエンザ（鳥インフルエンザ及び新型インフルエンザ等感染症を除く。）｜国立健康危機管理研究機構 感染症情報提供サイト
